Jan Sluiters: de wilde jaren

Expositie in het Noordbrabants Museum te Den Bosch

 

 

Deze uitbundig geschilderde flamengodanseres is gekozen door het museum als boegbeeld voor de ‘wilde jaren ‘ van Jan Sluiters. Hoe kwam het zover ?

Jan Sluiters (1881) groeide op in Den Bosch en in Amsterdam. Zijn vader was graficus. Jan moest dat ook worden. Hij had tekentalent. Na enkele vakopleidingen tekenen en schilderen werd hij aangenomen op de Rijksacademie in Amsterdam. Het ‘klassiek schilderen’ was de kern van de opleiding. O.a. door het maken van kopiëen van doeken van Rembrandt en Caravaggio.
Jan Sluiters beheerste de technieken en besloot mee te dingen naar de prestigieuze Prix de Rome. Het zou hem vier jaar een maandelijkse toelage opleveren om in het buitenland een strak programma van opdrachten uit te voeren onder auspiciën van een strenge Commissie van Toezicht (een Calvinistisch gezelschap heren). In te leveren ‘vrij werk’ behoorde tot die opdracht.

 

Met bovenstaand bijbeltafereel won Jan Sluiters uit ongeveer tien kandidaten de Prix de Rome in 1904. Niet geheel onomstreden. Eén jurylid vond de felle oranje kleur van het gewaad van de moeder ongepast. Dat Jan Sluiters toen al veel vrijer schilderde kan gezien worden aan het zelfportret en aan het portret van zijn verloofde Bertha, ook in 1904 geschilderd.

 

 

Het eerste jaar van de Prix de Rome periode moest worden doorgebracht in Rome. Er werd daar flink gewerkt met het kopiëren van oude meesters. Ook werd vrij werk ingestuurd, zoals het portret van zijn inmiddels vrouw Bertha. Een doek waar de warmte van Rome vanaf komt en waar de blinkende gouden trouwring prominent aanwezig is.

Na Rome vertrokken Jan en Bertha naar Madrid en Toledo, waar nieuwe opdrachten van de Commissie van Toezicht uitgevoerd moesten worden. De correspondentie daarover is interessant. Het geeft aan hoe wereldvreemd en puriteins de heren in Amsterdam waren en zich in brieven uitspraken over de slechte smaak die Jan Sluiters ontwikkelde met zijn vrije werk, zoals de flamengo danseres. Het maakte de opstandige man in Jan wakker. Hij vertrok met Bertha naar Parijs, waar hij zijn vriend Leo Gestel ontmoette. Via Leo Gestel werd hij bevriend met Jan Toorop en Piet Mondriaan.
Hij genoot van de Parijse impressionisten en fauvisten. Hij experimenteerde volop met deze nieuwe kunststromingen. Hij dompelde zich helemaal onder in het Parijse feest – en kunstleven. (Onze rondleidster verwees naar de film “Midnight in Paris” waar hij ook in gespeeld wordt)

De heren in Amsterdam vonden het zeer ongepast en waren in het geheel niet te spreken over zijn werk. Zij trokken in 1906 zijn toelage in. Dat maakte Jan niet uit. Hij schilderde er lekker op los in Parijs en hij tekende inmiddels ook illustraties en reclamewerk, waar hij van kon leven.

 

 

Na de geboorte van zijn dochtertje keerden Jan en Bertha terug naar Amsterdam waar hij ook vrij werk maakte en leefde van illustraties in opdracht.
Tijdens een expositie in Amsterdam kwam hij oog in oog te staan met een dame die de bruisende herinneringen aan Parijs weer in hem boven brachten. De roodharige Greet werd zijn maîtresse en nieuwe muze. Hij huurde met haar in Laren een zolderkamertje en bleef daar tot na zijn scheiding met Greet wonen en schilderen, temidden van de Larense kunst-en literatuurkringen. Los van een keurslijf en gestimuleerd door een vrije vrouw kreeg zijn werk een nieuwe dimensie.

 

 

Met zijn moderne werk behoort Jan Sluiters met zijn vrienden Jan Toorop, Piet Mondriaan en Leo Gestel tot de voorlopers van de moderne schilderkunst in Nederland.

Nadat hij met Greet was getrouwd, kinderen met haar kreeg en de eerste Wereldoorlog zich aankondigde werd de noodzaak om geld te verdienen groter. Hij ging meer illustreren, liet het vrije werk gaandeweg achter zich en ontwikkelde zich meer en meer tot een sociëtyschilder die met portretten en lessen een behoorlijk inkomen verdiende.

 

 

Naast zijn latere ‘grafisch’ kubistische schilderstijl in zijn ‘wilde jaren’ illustreerde hij van 1914 – 1919 wekelijks De Nieuwe Amsterdammer met een politieke spotprent, waarbij hij zijn mening over de gevestigde orde calvinistische Heren subtiel of meer direct duidelijk maakte. Het intrekken van zijn toelage in 1906 en het nooit ontvangen van de gouden penning als winnaar van de Prix de Rome 1904 had hem diep geraakt.

Dat hij mooi klassiek kon schilderen bewees hij tot in zijn laatste jaren. O.a. met het portret van zijn eerste vrouw Bertha, geschilderd in 1940.
Hij overleed in 1957 als een geëerd kunstenaar met vele internationale prijzen en de Koninklijke onderscheiding Ridder in de Orde van de Nederlandsche Leeuw.

 

 

Het 7e Beukenhofdiner 30 januari 2019

In het sfeervolle Voorhuys van Hotel-Restaurant De Beukenhof te Oegstgeest was het weer goed toeven op 30 januari 2019. Er waren dertien leden en zeven gasten voor een mooi diner met inhoud over het leidende thema van de diner cyclus: De kwetsbare samenleving.
Tijdens diverse lunchgesprekken van de HMLC was de vraag gerezen hoe kwetsbaar de Nederlandse samenleving en haar economie is voor invloeden van buiten. Van Trump, Erdogan, Brexit, de populistische regeringen en leiders in sommige EU landen tot immigratie en andere onprettige onderbuik gevoelens.

De hoofdgast was Prof. dr. Alexander Rinnooy Kan, thans Universiteit hoogleraar aan de UvA en tevens senator voor D’66.
Als geen ander weet Alexander, mede door zijn eerdere functies als Voorzitter VNO en Voorzitter van de SER wat er speelt in de ‘polder’. Daarbij heeft hij tijdens 10 jaar als lid van de RvB van ING Groep veel internationale ervaring opgedaan, met name in China. Inmiddels geeft hij samen met Prof. dr. Paul Schnabel een collegecyclus over Nederland en Europa. Dit was ook het thema voor de inleiding en de er op volgende gesprekken, vragen, antwoorden en discussies aan tafel.

Alexander Rinnooy Kan (ARK)  begon zijn inleiding met de vraag: waarom al die zorgen? Speciaal voor het World Forum in Davos hadden de Nederlandse deelnemers een brochure opgesteld met de meest recente statistiek over kerngegevens van Nederland in relatie tot andere EU-landen.
Enkele resultaten:

• Een gelukkig volk (maar wel wat verwend geworden)
• Evenwichtige inkomensverdeling
• Goede opleidingsmogelijkheden
• Effectief bestuur
• Vrije pers
• Niet corrupt
• Stabiel
• 5e economie van de EU
• 2e export land qua landbouw
• klein maar ‘powerful’ (zeker na Brexit als economisch sterkste van de kleinere landen)
• egalitair en solidair

Aan de negatieve of ‘zorgen kant’ noemde ARK:

• normvervaging
• volatiele kiezers waardoor versnippering en druk op het democratisch system
• meer kans-ongelijkheid
• poldermodel onder druk (omgangsvormen/ minder compromisbereidheid/ meer ZZP-ers)
• EU (toenemende Euro scepcis; verwerpen van een minimale EU constitutie)
• Teruglopende zekerheid en veiligheid

Hoe verder ?

• Meer betrokkenheid van burgers mobiliseren
• Gevoel van meetellen bevorderen (zie voorstellen Cie. Remkes)
• Poldermodel meer inhoud geven; ook promoten in EU

Over ‘verwende en mopperende’ goed opgeleide mensen verwees ARK naar de psycholoog Steven Pinker. (NB: Via Google / Wikipedia hieronder een kort uittreksel)

ARK sprak positief over de EU (veel bereikt; mooie projecten) positief over de begroting (relatief zeer klein met relatief een zeer kleine EU staf). Maar niet goed bekend in lidstaten wat er zoal gebeurt. Betere PR nodig meenden de deelnemers.

Zou een Europa met verschillende snelheden wenselijk zijn? Een studie van de WRR leidde tot de conclusie dat je er op sommige onderwerpen wat mee wint; op andere verliest. Voorbeelden: Schengen is echt ‘winst’. Immigratie en milieubeleid moet overal tegelijk.

Over de klimaatdiscussie in Nederland was ARK snel klaar: Nederland is één van de laatste landen die met concrete voorstellen komt (de 23e in de EU) En dat met veel CO2 uitstoot.
De negatieve beeldvorming van de kosten van de klimaatvoorstellen in de pers verwerpt hij. Het zijn geen kosten maar investeringen. Investeringen die een aanvaardbaar financieringsmodel vereisen. Het kabinet moet snel met zo’n financieringsmodel komen.(subsidie/ belastingaftrek / extra leencapaciteit)

Over Brexit:

ARK vindt het dramatisch als het VK van de EU afdrijft. Hij schat in dat het ‘uitstel’ wordt.
Daar tegenover staan pro EU-meningen. De Britten zijn met de EU tot heldere conclusies gekomen in de onderhandelingen. Het probleem is de Britse verdeeldheid. De EU is hierdoor een hechtere eenheid geworden. Zal meer tijd helpen?

Het was een buitengewoon interessante avond met goede nuances voor de meningvorming, goede sfeer en aangename (en verantwoordde) happen en dranken.
In de winterperiode 2020 het vervolg met het 8e Beukenhofdiner.

– 0 –

Pinker besteedt in zijn boek  ’Enlightenment Now’  een speciaal hoofdstuk aan veiligheid, met veel aandacht aan verkeersveiligheid en andere kansen op een sterfgeval anders dan door ouderdom. Hij toont met cijfers aan dat daarin veel ten goede is veranderd in de afgelopen 50 tot 100 jaar. Daarentegen durven veel mensen de huidige maatschappij niet direct veilig en vreedzaam te noemen. De angst voor terroristische aanslagen en de gevaren van migratie vinden meer weerklank dan de tijden van vrede en vooruitgang, waarin wij leven.
De psychologen Daniel Kahneman en Amos Tversky noemen het de beschikbaarheidsheuristiek. De reden voor een algemeen gevoel van onbehagen en de angst dat de wereld ten onder gaat is te verklaren uit de werking van het brein…..

 Negatief nieuws nestelt zich makkelijker in het geheugen dan positief nieuws. Journalisten denken dat ze door het negatieve te benoemen hun plicht doen…..….

 Scepsis over vooruitgang was zeldzaam onder intellectuelen in de 19de eeuw, terwijl dit in het laatste kwart van de 20ste eeuw een veel voorkomend gedachtegoed is bij hoog opgeleide mensen in de westerse wereld, zo merkt Pinker op. Hij gebruikt hiervoor de uitdrukking progressophobia.

(NB: deze passages zijn overgenomen uit Wikipedia en uitgelicht door Philip)

 

 

Kerstbijeenkomst 2018 en programma 2019

Op zondag 16 december werd de inmiddels traditionele kerstbijeenkomst gehouden met de dames. Dit keer werd op de van Lex bekende Bourgondische wijze gastvrijheid geboden door Lex en Fennie bij hen thuis in Aerdenhout. Ge-catered door TREK (een aanrader als je in de regio Haarlem woont) met heerlijke happen en speciaal door lex uitgekozen wijnen die allemaal naar binnen gleden als het bekende woord Gods in de Ouderling.  Het was een zeer smakelijke en zeer geanimeerde bijeenkomst.

Bij wijze van ‘ try-out’ en met de mooie herinnering aan de Italiaan in Dresden waar het diner spontaan ontaardde in een dansfestijn, gaan we in 2019 met de dames naar Maastricht in kerstsfeer. Wie weet levert dat ook een spontane bijeenkomst op.
Zo niet, dan moeten we het in 2020 maar weer dichter bij (iemand thuis) zoeken.

Het programma 2019 krijgt inmiddels ook stevig vorm.

30 januari 18:30  Beukenhofdiner met Alexander Rinnooy Kan als gast

31 januari Noord-Brabants Museum Den Bosch: Jan Sluiter o.l.v. Bonne

28 februari Centraal Museum Utrecht : De navolgers van Caravaggio o.l.v. Jop en Sytse

28 maart  : Verrassing van Han

25 april    : Verrassing van Bob en Alexander

23 mei      : vacant

27 juni     : vacant

25 juli      : verrassing van  Piet Hein

29 augustus : verrassing van Lex

26 september : vacant

30/31 october Bezoek Zeeland: Zierikzee/ Neeltje Jans / Veere / Middelburg olv Philip

28 november : vacant

14 december : Kerstdiner Maastricht

 

 

 

 

OSSIP ZADKINE in MUSEUM BEELDEN aan ZEE, 28 november 2018

Ossip Zadkine

 Met elf leden olv Jan Hein naar de expositie van Zadkine in Scheveningen.
Eén van de vrijwilligsters van het Museum Beelden aan Zee, Marietta Willemsen, leidde ons rond. Een mooie inleiding over Zadkine zelf en fantastische toelichtingen op de diverse perioden en invloeden op zijn ontwikkeling (zie hierna) .

Parijs, Van Gogh, Toorop, Picasso….. ze kwamen allemaal langs en waren meer of minder duidelijk herkenbaar in zijn werk.

Zijn periode als (leerling)houtbewerker zit duidelijk in zijn eerste werk. De gevangenschap van de Joodse gemeenschap in Rusland heeft de dramatiek in zijn werk gestimuleerd. Van figuren achter tralies tot de vernietigde stad.
Waarschijnlijk hebben zijn beperkte blokken hout met afgezaagde platte boven- en onderkant hem beïnvloed tot gebeeldhouwde portretten met platte schedels. Duidelijk was wel dat hij zich sterk liet leiden door de vormen van zijn basismateriaal. Zoals de god van de jacht Diana in hout. In zijn latere werk zie je dat zijn succes hem in staat stelde een groot atelier in te richten waardoor grote gipsmodellen voor werk in brons een nieuwe horizon bood.
De expositie in Museum Beelden aan Zee met zo’n 100 werken van Zadkine geeft een prachtig inzicht in zijn ontwikkeling. Inclusief de diverse probeersels en proefmodellen voor zijn latere grote werk.
Het was ook boeiend te horen en te zien dat een mecenas een kunstenaar tijdens zijn creërende leven tot een succesvol kunstenaar kan helpen te verheffen.

Na deze boeiende expositie werd het e.e.a. geëvalueerd in restaurant Catch aan de jachthaven van Scheveningen.

Een bordje vol garnaaltjes, paling, zalm en een blaadje groen als voorafje en een gegrilde heilbot moot op gebakken champignons en risotto als hoofdgerecht. De op het menu staande friandises hebben we maar laten lopen. Het was mooi zo met een prettige droge Italiaan die er in ging als Gods water over een akker met gouden aren.

Met dank aan Jan-Hein en Rik voor de regie der dingen.

Tijdens deze zeer prettige lunch werd ook de agenda voor 2019 vastgesteld.  Op naar het 14e jaar van onze HerenMuseumLunchClub.

Onderstaande tekst is ontleend aan de website van Museum Beelden aan Zee.

Zadkine aan Zee

 Wie kent hem niet, die bronzen figuur in Rotterdam met dat gat in zijn lijf? ‘Jan Gat’ wordt hij genoemd, of ook wel ‘Jan met de handjes’. De verwoeste stad, zoals het beeld eigenlijk heet, wordt wereldwijd gezien als een van de meest indrukwekkende monumenten voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het is zelfs zo beroemd dat velen óók – en dat is uitzonderlijk voor een beeld in de openbare ruimte – de naam van de maker kennen: Zadkine. Maar wie was Zadkine? En wat heeft hij nog meer gemaakt? De tentoonstelling ‘Zadkine aan Zee’ geeft een uitgebreid overzicht van het oeuvre van deze Parijse meester van het modernisme, die samen met collega-kunstenaars als Picasso, Brancusi en Lipchitz voorgoed het gezicht van de westerse beeldhouwkunst veranderde. Speciale aandacht is er voor Zadkine’s innige band met Nederland, waar zijn verzamelaars en opdrachtgevers vaak ook zijn vrienden waren.

Ossip Zadkine (1888-1967) wordt gerekend tot de belangrijkste beeldhouwers van de twintigste eeuw. Geboren in Vitebsk in Wit-Rusland vestigde hij zich in 1910 in Parijs. Daar leerde hij de moderne kunst kennen, waaraan hij vanaf 1911 zelf een bijdrage ging leveren met primitivistische sculpturen in steen en hout. Onder invloed van het kubisme ontwikkelde hij begin jaren twintig een geheel eigen stijl, die gedurende de jaren dertig steeds dynamischer en barokker werd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef Zadkine in ballingschap in de Verenigde Staten, waar zijn reputatie alleen maar groeide. Zijn expressieve beelden van na 1945 laten de veerkracht zien waarmee hij aan de nieuwe idealen van het Europa van de wederopbouw een unieke en dwingende vorm wist te geven.

Zadkine was een zeer originele kunstenaar, met een heldere persoonlijke visie, waarin de onlosmakelijke band tussen mens en natuur centraal staat. Hij vertolkte daarmee de rol van Orpheus, de mythologische dichter die met zijn kunst het kwaad in de wereld op afstand wist te houden. Precies die betekenis kende Zadkine, die twee wereldoorlogen meemaakte, ook aan zijn eigen kunst toe. De tentoonstelling in Beelden aan Zee legt voor het eerst de focus op deze ideologische motivatie van de beeldhouwer. Het vermogen van Zadkine om zichzelf steeds opnieuw uit te vinden, om steeds met nieuwe vormen te reageren op de veranderende wereld om hem heen, kenmerkt hem als een van de grootste kunstenaars van zijn tijd.

 

GAUGIN en LAVAL OP MARTINIQUE BEZOEK VAN GOGH MUSEUM 25 oktober 2018

Na de reis met de dames naar Dresden was het voor menig HMLC-lid weer tijd om aan het werk te gaan of weer op reis voor een bezoek aan andere oorden tijdens de steeds mooiere European Indian Summer.

Op de laatste donderdag van de maand waren er nog zeven leden aanwezig om de speciale tentoonstelling in het Van Gogh Museum te zien over de werken van Paul Gaugin en zijn jongere vriend Charles Laval gemaakt tijdens een verblijf van drie maanden in 1887 op het tropische eiland Martinique.

Het was niet alleen het schilder – en tekenwerk van dit verblijf dat boeiend was, ook de correspondentie van Gaugin met zijn vrouw, met Vincent van Gogh en met zijn mecenas is zeer interessant. Het beschrijft hoe Gaugin en Laval aanvankelijk vanuit de ruwe  Bretonse kust bij Pont Aven in een paradijs terecht kwamen vol wulpse suikerrietdraagster en relaxte vissers met dagelijks een duik in de blauwe Caraibische zee. En hoe het leven door ziekte (malaria) en gebrek aan geld en medicijnen langzaam maar zeker een hel aan het worden was waarbij een vervroegde repatriëring met geleend geld voor de terugreis noodzakelijk werd.

Veel schetsen van Gaugin van lokale dames die later terugkwamen in de meer landschappelijke impressies van het paradijselijke Martinique.

Na deze relatief kleine, maar fijne expositie met uitleg via een audio-kastje, troffen wij elkaar in de serre van Brasserie van Baerle, waar we een eenvoudige doch zeer smakelijke lunch genoten. Allemaal een paar kakelverse Olérons no 2, bij de meesten gevolgd door een aan tafel bereidde traditionele steak tartaar. Aangezien dit onder het wakend oog van Jan Hein werd bereid, wisten wij precies wat er allemaal in ging en hoe er werd gemengd door de vriendelijke serveerster. Het franse gevoel kwam dus niet alleen door de wijn.

HMLC REIS NAAR DRESDEN EN LEIPZIG 2 – 5 oktober 2018

De ‘Dames-reis’ 2018

Na de HMLC-reizen met de dames sinds Florence (2007) gevolgd door Madrid (2010), Brugge & Gent (2012), Valencia (2014) en Wenen (2016) werd nu een lang gekoesterde wens vervuld met de 4-daagse reis naar Dresden en Leipzig.

Georganiseerd door Sytse met ondersteuning van Bonne en Michiel, bleek de expat-periode van Sytse en Ank in Frankfurt zeer van nut te zijn voor het programma. Ook dank zij de keuze van de voortreffelijke gids(en) , met name Cosima Curth, die het leven in de voormalige DDR en de veranderingen na de Wende op 3 oktober 1989 met vele anekdotes uit haar eigen leven zeer beeldend wist te maken.

 

Het was indrukwekkend te horen hoe de Dresdners, met name de vrouwen die in 1945 de oorlog in de geruïneerde stad hadden overleefd, de handen uit de mouwen staken.
En hoe het DDR-regime slechts een beperkte restauratie van twee kerken toeliet, zodat de oude vertrouwde Frauenkirche in het stadshart met de herbouw moest wachten tot na de Wende in 1989 (Restauratieperiode van 1994 – 2005). En hoe de Russische bezetters in 1945 de kunstschatten in de kluiskamers van de Hofburg hadden gered.

Voor velen  van ons was het een ‘eye-opener’ dat de oud uitziende statige gebouwen in het stadshart, zoals de Semper Opera, het Zwingerpaleis en de Hofburg met Hofkerk in originele vorm herbouwd zijn in de DDR-tijd. Het mangaan in de nieuwe kalkstenen veroorzaakte na invloeden van de natuur een zwarte toets op de stenen. Het zag er daardoor allemaal behoorlijk oud uit.

 

 

Na de kennismaking met Dresden was Leipzig aan de beurt op de nationale feestdag van de Wende: 3 oktober . Circa 1,5 uur in de bus. Pitstop op het giga spoorstation van Leipzig voor €1 per plas bij Loo & Me, hetgeen Jan Hein de opmerking deed maken: ‘Ik ga ook in die business’. Daarna te voet het centrum van de oude handelsstad (Leipziger Messe) verkend. Ook hier veel nieuwbouw, maar ook nog oude stadskernen uit de 17e, 18e en 19e eeuw. Vooral de in Jugendstil opgetrokken winkelcentra met veel kunstelementen waren verrassend.

 

Via de feestende burgers op de Markt en een lunchpauze in een etablissement waar we niet meer terug zullen komen, gingen we door naar de Thomas Kirche waar J.S. Bach der Kantor was. Dat betekende dat hij arme lieden die mooi konden zingen kost en inwoning moest verschaffen en daarbij ook al zijn kinderen een bed moest geven. Zijn aan de kerk grenzende dienstwoning is daardoor vrij omvangrijk. Een vetpot was het overigens niet want het inkomen van JSB was afkomstig van de goede gaven van de kerkbezoekers.

Het bezoek aan Leipzig eindigde met een bezoek aan het museum met veel 16e eeuwse muziekinstrumenten. De rondleidster nam alle tijd voor een gedetailleerde uitleg van  spinet en klavecimbel, zodat de groep al snel uiteen viel. Zij die met een snelle blik langs al het moois liepen en zin in koffie hadden en zij die meer van de details wilden weten en ook het instrumentenexperiment wilden meemaken. En zo had iedereen het naar zijn of haar zin.

 

Die vrolijkheid nam alleen maar toe bij een lokale tratoria. Met een vertolker van Italiaanse liederen achter een kareoka-piano, een zingende echtgenote (Enzo & Liza),  een toevallig aanwezige professionele tenor die een magistrale ‘O Sole Mio’ zong en de boekhouder Guisseppe die ook nog een liedje deed, ontaarde deze spontane Italiaanse avond in een dansfestijn. Alle restaurantgasten en obers kwamen op de vloer en geheel spontaan ontstond er een grote polonaise, geleid door Ank. “Pasta y Basta’ in Amsterdam zou er jaloers op zijn geweest.

  

 

De busrit door de buitenwijken van Dresden met veel villa’s gebouwd in de Jugendstil periode was een ander hoogtepunt. Prachtig zoals de Elbe door haar uiterwaarden meanderde, hoe de wijnbouw op de zuidflanken van de oever nog wat resten vertoonde van vervlogen tijden, hoe de Stasi en de GRU gehuisvest waren in Dresden (waar Poetin vloeiend Duits heeft geleerd) en waar de lokale melkboer een waar ‘Marken & Volendam’ concept voor de toeristen in miniatuur heeft neergezet.

 

Na deze rondrit, een bezoek aan de Frauenkirche en een eerste kennismaking met de schatten van Keurvorst Augustus konden, we ons opmaken voor Fidelio.

 

Deze enige opera van Beethoven heeft als leidend thema: gevangenschap en vrijheid door liefde. Het werd prachtig vertolkt, waarbij de enscenering toch een griezelig hoog Stasi en Gestapo karakter had. Het zal ongetwijfeld de bedoeling van de regisseur zijn geweest.

Gevangenschap met autoritaire baasjes in lange jassen en zwarte laarzen domineerden daardoor de voorstelling. (Maar dat is een persoonlijke indruk) Het was in ieder geval uniek om in dit ‘nieuwe’ monument in nep barok stijl deze voorstelling bij te wonen.

De finale van deze reis was het bezoek op de ochtend voor het vertrek aan de volledig gerestaureerde kluiskamers van de Hofburg van Keurvorst Augustus de Sterke, de gekroonde vorst van de deelstaat Saksen uit het geslacht Wettin. Ruim 800 jaar zaten de Wettin’s op de Saksische troon. Mooi uitgebeeld in een muurschildering van Meisner porselein.

 

In die periode hebben ze zich goed in de mooie spullen weten te steken. Augustus, een tijdgenoot van Lodewijk XIV, deed qua rariteitenkabinetten niet voor zijn soortgenoten onder. Het meest bijzondere uitgesneden ivoor, honderden zilveren schalen en bekers, miniaturen met parels, edelstenen en diamanten waar je ook keek en heel veel goud dat er overal blinkt. Een ware schatkamer.

 

Met veel dank aan Cosima, Sytse, Bonne en Michiel werd afscheid genomen van een boeiend midden-Europees centrum dat een hoofdrol heeft gespeeld in de ontwikkeling van handel, kunst en cultuur in de westerse wereld.

Onze Lieve Heer op Zolder en de openbaring van Bob

 

Donderdag 30 augustus 2018

Olv Jop met 11 man sterk naar de Wallen waar we op bezoek gingen bij de RK ‘huiskerk’  uit de 17e eeuw, thans het museum ‘Onze Lieve Heer Op Zolder’

De rondleidster was er speciaal voor uit Friesland gekomen. Maar ze had ook een boel te vertellen. Saillante details over het leven van de rijken en de armen in het 16e en 17e eeuwse Amsterdamse stadshart. Ene Hartmann, die tijdens de 30-jarige oorlog uit Duitsland was gevlucht met zijn familie,  had zijn vrijheid en heil in Amsterdam gezocht. Vele Duitsers waren hem voorgegaan. Zij waren de gastarbeiders in die tijd die voor de uitbouw van de grachtengordel zorgden. Kanalen graven, huizen bouwen en meer van die klussen. Hartmann begon als bakkersknecht, maar had meer in zijn mars. Hij werkte zich op tot een ‘gegoede burger’, zij het van RK-huize. Naar mate zijn welvaart toenam en zijn vastgoed bezit zich vanaf de Oudezijds Voorburgwal naar achteren uitbreidde, nam ook het volume van zijn zolder toe. Hij liet er een ‘ RK-huiskerk ‘ bouwen. Dus geen clandestiene schuilkerk, Een beeld dat bij Bob  in het hoofd zat. In de binnenstad van Amsterdam waren er zo’n 50-tal ‘ huiskerken’ in die periode. Remonstranten, Katholieken, Lutheranen en andere van het Hollandse Gereformeerde geloof afwijkende religies. En al die huiskerkjes waren bekend bij het stadsbestuur. Ze waren ook een belangrijke bron voor het heffen van belastingen. O.a. om brandwachten in te zetten, want met smeltende miskaarsjes weet je het nooit. Hollands pragmatisme. Geld laat een hoop toe. Zoals een zilveren blikje met een zilveren lepeltje waarin door een priester gewijd zand ging. Een paar schepjes in het graf, de kist er op en een paar schepjes op de kist en je was in ‘gewijde’ grond begraven. Dat voorkwam een boel gezeur op begraafplaatsen.
Ook het woekeren met de ruimte op zolder leidde tot pragmatische oplossingen, zoals de wegklapbare preekstoel en de blaasbalg en bediening daarvan voor de lucht in het orgel.

Na deze leerzame lessen over 17e eeuw pragmatisme kreeg het lunchgedeelte aandacht. Te voet naar Haarlemmerstraat 9 waar de Bistro Neuf zich bevindt. Met Michelin ster.
Een relatief klein pijpenlaatje van een zaak waar we in een alkoof werden geperst. Voor Rik was er nog maar net plaats. Maar dat deerde niet. Het bevorderde de sfeer. De keuze viel snel op Cote de Boeuf voor twee. Daar was niks mis mee. Ook niet met de wijntjes en de voorgerechten. Eerlijke happen en prettige plonk.

Er was nog even een vraag of de wijn voor rekening van de afwezige jarige Jan Hein zou zijn, maar uiteindelijk werd die toch hoofdelijk omgeslagen onder het toedrinken van de afwezige jarige.  Hij had immers al op de 29e tijdens het HMLC Golf uitje op de Kennemer de wijn aangeboden ( Waarvoor nogmaals dank, Jan Hein !)

Er werd ook nog even stilgestaan bij de juli-bijeenkomst. Vijf leden gingen olv Bram de natuur in bij Huize Leyduin te Bennebroek.  Met boswachter als gids. Ook deze bijeenkomst werd zeer positief beoordeeld, inclusief de lunch in de plantenkas van het landgoed.

2 October wordt het Dresden. 25 October en  29 november een reguliere bijeenkomst.

Op 25 October wordt het ‘ Aan Zee’ in het Gemeentemuseum te Den Haag met lunch bij ‘Catch’ aan de binnenhaven in Scheveningen.

Voor 29 november heb ik staan dat Aris en Rik deze bijeenkomst de leiding hebben.

Het jaar wordt op zondag 16 december afgesloten met de eindejaars-bijeenkomst waarbij Fenny en Lex onze gastvrouw en gastheer zijn.