Bezoek kunstcollectie De Nederlandse Bank (DNB) 29 maart 2018

Het vroeg wat tijd en geduld van Alexander, maar op 29 maart waren we zowaar met 15 leden (vrijwel volledig) te gast bij de voorzitter van de kunstcommissie van DNB, de heer Alexander Strengers.

Alexander Strengers heeft samen met de leden van de Kunstcommissie de collectie, die zijn oorsprong vindt in het begin van de 20e eeuw, in 25 jaar tijd verder uitgebouwd. Wim Duisenberg was als president betrokken bij de oprichting van de Kunstcommissie in 1982. Zijn opvolger Nout Wellink was ook geïnteresseerd in hedendaagse kunst en wilde graag prikkelende werken in vergaderzalen om te gebruiken als ijsbreker voor een gesprek met bezoekers. Inmiddels bestaat de collectie uit circa 1250 stukken. Functioneel verspreid over gangen, kamers, openbare ruimten en er staat zelfs een grote Zadkine op het Westeinde bij de hoofdingang.

In oorsprong werden door leden van de directie eind negentiende en begin twintigeeuwse kunst verzameld voor de representatieve ruimten in het bankgebouw. Met de komst van een Kunstcommissie werd het verzamelbeleid hedendaags. Strengers vertelt dat hij, niet gehinderd door enige kennis van hedendaagse kunst, in het begin werd gecoacht door onder meer Rudy Fuchs en Jan Dibbets. Zowel met gevestigde kunstenaars als met jong talent werd de verzameling opgebouwd. Werk van oud-residents van de Rijksakademie  en van de Ateliers wordt in de collectie opgenomen.  Zo zijn er talentvolle kunstenaars geïnspireerd door het goud in de kluizen van DNB. Het leidde tot exposities met bijzondere foto’s, installaties en bronzen sculpturen.

Met de komst van de ECB in 1998 wordt van het uitgangspunt om uitsluitend kunst van Nederlandse bodem afgeweken en wordt de oriëntatie internationaal. Kunst van buitenlandse kunstenaars wordt dan actief verzameld, hetgeen prachtige kansen en uitdagingen biedt.

Met een aankoopbudget is circa € 100.000 op jaarbasis worden kunstwerken verworven bij Nederlandse en buitenlandse galeries. Met het verkopen van oudere kunstwerken en andere werken die niet goed meer passen binnen het beleid van de Kunstcommissie weet de Kunstcommissie de dynamiek van de verzameling gaande te houden ondanks een zuinige blik en kritische vragen over nut en noodzaak door enkele leden van de Raad van Commissarissen. Gegeven de vraag naar soortgelijke kunstwerken en een periodieke taxatie is de waarde van de collectie anno 2018 inmiddels zodanig dat de collectie als een belegging kan worden gezien met een rendement van circa 6% per jaar.

De kunstwerken zijn bestemd voor de werkruimten van de 1700 medewerkers die een of meerdere werken voor een periode van maximaal drie jaar kunnen lenen. Na die periode zijn ze beschikbaar voor andere leners. Gehechtheid aan een bepaald kunstwerk wordt niet gehonoreerd. Overigens is er betrekkelijk weinig inspraak van een kamerbewoner. Zelfs Klaas Knot moest de eerste zes maanden bij DNB een schilderij in zijn kamer accepteren dat hij zelf niet zou hebben uitgekozen. Inmiddels werkt hij naar volle tevredenheid tussen drie schilderijen die hem rust en inspiratie geven.

Zo ook het directielid, belast met het toezicht op de financiële instellingen in Nederland, die een prachtig werk van Rob Birza, een Amerikaanse soldaat voor een groep Moslimmannen met Air Kuwait tasjes, op zijn kamer kreeg.

 

Het bezoek werd beëindigd in de Kunstruimte, een soort interne galerie. Iedere zes weken wordt daar een expositie georganiseerd met talentvolle en gevestigde kunstenaars. Ook wordt werk uit de eigen collectie getoond. Op 29 maart hing er mooie ‘oude meuk’ die mogelijk van de hand wordt gedaan. Christie’s taxeert de stukken voor de executiewaarde, waarna medewerkers de mogelijkheid hebben het kunstwerk voor die prijs te kopen.

De leden van de HMLC kregen allemaal en exemplaar van het boek ‘In Zicht’ over de kunstcollectie mee naar huis.

Veel dank aan Alexander Strengers die van deze neventaak een hobby heeft weten te maken en ook een groot nationaal en internationaal netwerk van managers van bedrijfskunstverzamelingen om zich heen heeft verzameld. Hoeveel leuker kan je het hebben op je werk…..??

Na het bezoek aan DNB, waarbij we onder de indruk waren van de hoeveelheid beveiliging,  bewakers van de Koninklijke Marechaussee, interne begeleiders en beleefde gastvrouwen en gastheren, spraken we e.e.a. nog eens rustig na bij Restaurant Sluizer in de Utrechtsestraat. Prima menu met zalm/proscuito entrée, beef of kabeljauw en chocolade mousse toe. Een mooie bijeenkomst met dank aan onze Alexander voor de vasthoudendheid en de organisatie.

 

Tijdens de lunch werd naast ‘de wereld van Trump’ met vol optimisme toch ook de rest van het jaarprogramma besproken:

•   26 april : Architectuur Beurs van Berlage. Iedereen kan een introducée meenemen. Aanmelden voorzover dat nog niet is gedaan bij Theo en Ben.
•  mei / juni : zomerreces
• 26 juli : bezoek aan landgoed Elswout in Overveen olv Bram
• 30 aug : Jop regelt een cultureel (buiten) evenement
• 2 – 5 oct : Bezoek Dresden en Leipzig olv Sytse, Bonne en Michiel. Programma is rond. Details / mail volgt dezerdagen
• 25 oct : Philip regelt een museumbezoek
• 29 nov: Rik en Aris regelen een museum bezoek
• Kerstbijeenkomst: Lex en Fenny verwelkomen ons op een nader te melden dag

Rijksmuseum met Robert Uterwijk 22 februari 2018

Over klassieken, land van water, insecten, bloemen, verleidingen en symboliek

De Amsterdamse beeldend kunstenaar Robert Uterwijk geeft als kunsthistoricus rondleidingen op maat. Piet Hein had hem uitgenodigd voor een ochtend Rijksmuseum.
Met 10 van de 18 HMLC-leden en twee gasten togen we naar de zalen waar de meesters van de 17e eeuw hangen. Maar eerst kregen we van Robert een opfrisser Vaderlandsche Geschiedenis van de 16e en 17e eeuw. Gebrek aan adel leidde tot stadsstaten bestuurd door de burgerij. Een en ander verbeeld door de vele tableau’s van schutterijën.
Gebrek aan adel in de Nederlanden na het afzweren van de Spaanse landvoogd zorgde ook voor vrije handel. De vluchtelingenstroom van Joden en intellectuelen naar de noordelijke landen in Europa als gevolg van de Inquisitie zorgde voor een zeer internationale samenleving in de grote steden van de toenmalige randstad. Veelal lieden met netwerken voor handel en financiën in de verre landen. Dankzij de Laaglanders die aan het water woonden en leefden met hun boten en transporten over zee kwam de wereldhandel verder tot bloei. Tegelijkertijd de opkomst van schone kunsten en de opkomst van academici in deze wereld van voorspoed en globalisering. Nieuwe ontdekkingen, met navenante vragen over de essentie van het geloof en het wonder van de schepping van levende wezens, tot luizen toe, die met microscopen werden geanalyseerd en werden betrokken in de grootsheid van God..

Robert Uterwijk nam ons op levendige en speelse wijze mee in deze wereld van de 16e en 17e eeuw aan de hand van enkele schilderijen, zoals de kindermoord van Bethlehem van Cornelis van Haarlem (circa 1590). Een meesterstuk waarin klassieke sculpturen  model staan voor de posen van de brute soldaten. Dit vermengd met composities van Italiaanse schilders voor de posen van vrouwen en kinderen die als slachtoffers van het geweld in allerlei houdingen zijn afgebeeld. En hoe de compositie van het schilderij in zijn cirkelvorm het verhaal van de slachting vertelt.

Ook het doek van Van Haarlem (de Zondeval, 1592) met de erin verwerkte beelden die op de twijfel over goed en kwaad in het paradijs duiden, voorzien van een scala aan symboliek,  kreeg na de toelichting door Robert veel meer diepgang voor de leden van de HMLC.

 

Vervolgens keken we scherper naar een stilleven van een boeket bloemen en een fruitschaal. Allerlei soorten uit verschillende landen of werelddelen op één schilderij verzameld als ode aan de schepping, de welvaart en de globalisering van de handel. Tegelijkertijd een ode aan de natuurwetenschappen in die periode door de minitieuse toevoeging van insecten en ander klein gedierte. Elk beestje ook weer met een eigen symbolische betekenis.

Tenslotte het schilderij van de muze aan een spinet. Zij blijkt – uitgaande van de symbolische toevoegingen (de lege vogelkooi, de aangelijnde aap, de man in de deuropening) – een ‘lichtekooi’ (courtisane of minnares van de man) te zijn. Aanvankelijk denk je dat het een weduwe is met twee kinderen die smacht naar een nieuwe ‘lover’. Maar de symboliek uit de 17e eeuw, veelal geënt op gezegden van stadsdichters zoals Cats en andere zeden-predikers, spreekt duidelijke taal.

Door aldus gerichter te kijken naar een selectie van slechts vijf meesterstukken in het Rijks en hun context in de tijd, was dit bezoek en de toelichting erop door Robert Uterwijk weer een verrijking van ons culturele bewustzijn.

Met dank aan Piet Hein voor de organisatie.

De lunch werd na afloop genuttigd bij ‘Buffet van Odette’ aan de Prinsengracht.
De restaurantkeuze van Piet Hein staat altijd garant voor een mooie hap op een bijzondere lokatie. (Foto’s van de lokatie en smakelijke happen te zien op de website van Buffet van Odette)

 

Zesde Beukenhofdiner 14 februari 2018

DE KWESTBARE SAMENLEVING

Na de eerdere Beukenhofdiner’s over Privacybescherming voor de EU burger (2013) Conflicten in Afrika en in het Midden-Oosten (2014),  Rusland en Poeting anno 2015, De EU op een kruispunt in 2016 en Cyberwarfare en Cybercrime (2017) werd dit jaar gekozen voor een vraagstuk van milieu – en gezondheid.

Prof. Dr. Jaap van Dissel, directeur van het Centrum van Infectieziekten van het RIVM en hoogleraar Interne Geneeskunde aan de RU Leiden was onze inleider over het vraagstuk van bacteriologische en virale dreigingen en de beheersingsmaatregelen daartoe.

Tijdens zijn inleiding voor 13 leden van de HMLC en drie gasten ging hij in op de oorzaken en het verspreiden van bronnen voor epidemiëen.

• meer mens<> wild life contacten (ontbossing / Ebola)
• besmette overvliegers (eenden / vleermuizen / SARS)
• intensieve landbouw en veeteelt (Q-koorts / BSE / besmette tuinbouwproducten uit derde wereldlanden)
• transplantatie van dierlijke organen (varkensnieren met ‘slapende’ resistente bacteriëen)
• Mega cities (vervuiling door mensenmassa’s : riool>oppervlaktewater > veeteelt en landbouw > voedselketen mens)
• Wereldwijd en intensief reizen (moeilijker infectiebron te bepalen en bron in te perken)
• Technologische vooruitgang (80% van de bewoners van de Fiji-eilanden zijn door mazelen overleden toen besmette zeelui uit India per stoomschip suikerriet kwamen halen met een reistijd van circa 30 dagen. In de zeiltijd was de incubatietijd van een scheepsbemanning uitgewoed tijdens de zeereis van circa 70 dagen)
• Massatoerisme (hygiëne in attractieparken , openbaar vervoer, hotels, vliegvelden)
• Centrale personen die zorgen voor ‘super spreading’ tijdens de incubatieperiode (cabinepersoneel vliegtuigen, verplegend personeel, sexueel hyper-actieven)
• Quarantaine maatregelen zijn achterhaald door de complexiteit van een maatregel en politiek bezien weinig draagvlak (handelsverliezen)

Voorbeeld hieronder na microscopisch onderzoek van de contaminatie van een hotel verdieping in Hong Kong waar de primaire SARS-bron uit China logeerde. ( tapijt / liftknoppen / panelen in de gangen gecontamineerd)

Resistentie van (ecoli)bacteriëen door ongebreideld gebruik van antibiotica hoort ook bij het vraagstuk.

• Pharmaceutische industrie doet veel aan verkoop via huisartsen, met name in ontwikkelingslanden zoals India, China en in de meer zuidelijke kanden in de EU.
• Intensieve veeteelt en pluimveeindustrie verbruikt 2x zoveel als concumptie door de mens.
• In Nederland steekt het gebruik door patiënten relatief gunstig af t.o.v. de rest van Europa door een terughoudend distributiebeleid door huisartsen.

Tijdens de tafeldiscussie werd gesproken over de volgende vragen:

• Hoe nuttig is de jaarlijkse griepvaccinatie en hoe wordt de cocktail bepaald?
  • Gemiddeld zo’n 50 % nut, waarbij het nut voor kwetsbare doelgroepen hoger is. (M.n. medische risicogroepen, waaronder senioren)
  • Ervaringen met griepepidemiëen op het zuidelijk halfrond beïnvloeden de keuze voor de cocktail een half jaar later op het noordelijk halfrond.
• Moeten we niet meer doen aan het zelf opvoeren van weerstand tegen bepaalde bacteriëen ?
  • Vb: lokale bevolking drinkt ongezuiverd water zonder medisch probleem
  • Vb: Een Europeaan gaat dood na een zwempartij in de Ganges; een loco niet
  • Ja… lokale weerstand opbouwen helpt in bepaalde gevallen. Maar wij zijn niet loco als toeristen of zakenlui die in en uit vliegen.
• Accepteert men een bepaald percentage overlijdensgevallen en wordt daarna een epidemie aangepakt?
  • Aanpak is afhankelijk van de politieke prioriteiten en hoeveelheid geld die men er aan wil besteden. In Afrikaanse landen zijn geen prioriteiten, anders dan WHO / UN hulp. In Zuid-Europese landen ook minder prioriteiten
  • Vergrijzing van de populatie en toenemende vatbaarheid is zorgpunt en aandachtspunt. Het vereist een aanpak van alle stakeholders. Derhalve een lang en moeizaam trajekt, mede gelet op de toenemede kosten van gezondheidszorg in de collectieve uitgaven.
• Hoe is het gesteld met de problematiek van besmette ziekenhuizen?
  • Vergelijkend onderzoek in Europa heeft aangetoond dat de oorzaak vooral ligt in meer of minder hygiëne in ziekenhuizen, waarbij Nederland er gunstig uitspringt door het strikt toepassen van protocollen.
• Lopen we niet achter de feiten aan en kunnen we wel omgaan met een explosieve groei van de wereldbevolking en meer ‘slapende’ resistente bacteriëen?
  • Er moet op regio- en landenniveau worden gekeken naar de bevolkingsgroei en groei van bevolkingspopulaties. Zo is er in China een krimpende bevolking door het geboortebeperkingsbeleid. In Europa een vergrijzingsgolf. Afrika en Midden-Oosten zijn aparte regio’s.
  • Er wordt gewerkt met scenario’s die soms aanleiding zijn om het beleid bij te stellen en om in internationale gremia met alle betrokken stakeholders stapjes te zetten om tot ander beleid te komen.

Al met al een boeiende inleiding en discussie, met veel dank aan Prof. Van Dissel.

En dat terwijl wij genoten van een mooi Beukenhofdiner met Tartaar (zonder bacteriëen), Ossenhaas (zonder BSE), warme chocolade cake met ijs en Italiaanse wijn ( waarvan we weten dat zowel in Frankrijk en in Italië 30 % van al het landbouwgif gebruikt wordt in de wijnbouw)

Van die dingen……..en….neem altijd 100 ml alcohol cleaner  van de ETOS p.p. mee op reis ! Hygiëne is en blijft essentieel.

De Heerenmuseumlunchclub

25 januari 2018

Museum van Oudheden te Leiden

NINEVEH , Stad van het Assyrische Rijk  (ca 900 v Chr – 600 v Chr)

Met dank aan de Projektmanager Anne de Wit van het Museum die de tentoonstelling heeft vormgegeven en tot onze grote vreugde een rondleidster was met meer dan gemiddelde kennis en anekdotes.

Artist impression van de stad aan de Tigris  op basis van de vondsten te Nineveh

Imposante poortwachters voor de ingang van het paleis van de Koning der Assyriërs te Nineveh anno 700 v. Chr. Deze voormalige  hoofdstad van het toenmalige koninkrijk met ca 100.000 inwoners, lag aan de linker oever van de Tigris. Inmiddels  zijn de opgravingen van Nineveh uit de 19e en 20 e eeuw overwoekerd door uitbreidingen van de miljoenenstad Mosul.  Het vernielen en doen verwijderen van kunstschatten is onderdeel van het afrekenen met het verleden teneinde een nieuwe wereld te vestigen,

Mosul aan de rechteroever van de Tigris met de contouren van de stadsmuren van Nineveh aan de linker oever met twee paleizen op een heuveltop. ( kaart uit de 19e eeuw van Britse archeologen)

De vergelijking werd gemaakt tussen de niets ontziende Assyriërs en het huidige IS in die regio. Landjepik, deportatie van volkeren, overwonnenen inzetten als slaven en verplichte dienstplicht voor de gevangen genomen mannen van andere stadstaten was de primaire staatsdoelstelling van de koning der Assyriërs.

Wreedheden werden alom gevreesd. En als ware ‘ jachttrofeëen ‘ werden veldslagen en inname van andere steden in relief gebeeldhouwd op muurtegels. Reconstructies leverde hele verhalen op muren op in de vorm van een stripverhaal in relief in steen. Naast de bejubelde glorie van de koningen, uitgedrukt in spijkerschrift op muurreliefs en op aardewerken rollen, werden de dappere krijgers in beeld gebracht en de lijken die in de Tigris tussen de vissen dreven.

De machtige slimme koning, uitgebeeld als adelaar en aldus bejubeld in spijkerschrift

Kunstzinnige impressie van lijken in de Tigris

Bronzen dolken en speerpunten anno 700 v Chr

Kunstminnend waren deze Assyriërs wel. Naast de verhalen aan de muren in relief is er een verfijnd gebeeldhouwd hoofd van een krijger (koning?) gevonden in een schatkamer in het paleis in Nineveh. Nadere analyse leerde dat het beeld  uit ca 2500 v Chr moet zijn. Het origineel ligt in een kluis in Bagdad.

Naast verhalen over de zondige stad Nineveh in het Oude Testament (Profeten; het verhaal van Jona, alias Jonas in de Walvis, een verhaal dat ook in de Koran is opgenomen) heeft Agatha Christi zich met Nineveh beziggehouden. Haar echtgenoot was betrokken bij opgravingen. Zij deed er aan mee en heeft een deel van de opgravingen beschreven. Haar boek ‘Murder in Mesopothamia’ is geënt op Nineveh.

Deze toenmalige wereldstad is omstreeks 620 v Chr met de grond gelijk gemaakt door opstandige krijgers en slaven die het schrikbewind meer dan zat waren. Dat er vele burgerslachtoffers bij die verwoesting zijn gevallen is op de koop toegenomen. Er is weinig veranderd in dit deel van de wereld…..

Al met al een boeiende tentoonstelling, waarbij Anne ons ook meer vertelde over moderne 3-D technieken voor het visualiseren van objecten op basis van enkele fragmenten. Inclusief het printen van 3-D modellen.

 

KERSTBIJEENKOMST 2017

De (jaarlijkse) kerstbijeenkomst met de dames, waarbij Sytse de plannen voor de cultuurreis (met de dames) naar Dresden en Leipzig in october 2018 bekend maakte.

Dit jaar wederom grote gastvrijheid genoten van Jenneke en Aris.
Heerlijk, sfeervol en ‘ouderwets’ gezellig.

 

Twaalf van de achtien leden te Wenen ( december 2016)

Welkom terug op www.hmlc.nl

Twee jaar lang was http://www.hmlc.nl  ‘off line’ wegens het stoppen door Microsoft van de webpage software “Frontpage” . De historie van de HMLC kon nog wel worden gezien, maar actualiseren lukte niet meer. Inmiddels is het geluk weer ‘ life’ te komen dankzij WordPress.

De HMLC (een afkorting van Heerenmuseumlunchclub) bestaat sinds 2006.
18 heren die niet meer vol actief in het bedrijfsleven of elders werken, vermaken zich maandelijks met een culturele uitstap. Meestal een museum of ander maatschappelijk -cultureel interessant onderwerp.

Eenmaal per jaar (sinds 2013) wordt het “Beukenhofdiner” (te Oegstgeest) gehouden waarbij een onderwerp rond het thema “De kwetsbare samenleving” wordt ingeleid door een expert, gevolgd door een tafeldiscussie. Zo bespraken / bespreken wij de volgende onderwerpen:

• Privicy bescherming van de Europese burger (2013)
• Conflicten in Afrika, Midden-Oosten en Azië en gevolgen voor de EU (2014)
• Rusland anno 2015
• Europa op een kruispunt ?! (2016)
• Cyber crime en cyber warfare (2017)
• Bacteriologische en virale dreigingen ( 2018)

 

Eenmaal per twee jaar is er een culturele reis met de dames, waarbij inmiddels Florence, Madrid, Brugge & Gent, Valencia en Wenen op het programma stonden. In 2018 worden het Dresden en Leipzig.

Op 30 november 2017 bezochten 12 leden de Bansky overzichtstentoonstelling in het nieuwe MOCO museum in Amsterdam. Bansky is een rebel die voortkomt uit de graffiti wereld in Engeland jaren ’70. Inmiddels een icoon van de ‘protest-kunst’ . Voor enkele van zijn werken ( of copieën van zeefdrukken) worden nu al bedragen met veel nullen neergelegd. Reden waarom zijn onderstaande collage boekdelen spreekt.

(Neen… hier wordt niet met elkaar gebeld, maar geluisterd naar de uitleg van een kunstwerk)

Na afloop van een bijeenkomst wordt tijdens een goede, verantwoorde lunch uitgebreid stilgestaan bij het bezoek van die dag. Tevens worden de plannen geconcretiseerd voor volgende maanden.

 

Bistro van Baerle , Amsterdam. Garnalenkroketjes en dorade of parelhoen met Spät Burgunder

Lunch na expositie Bansky 30 nov 2017